OPEN BRIEF VAN J.G. FIJNVANDRAAT over VERBREKEN VAN GEMEENSCHAP gericht aan allen van wie geacht wordt dat de toestand in de ‘vergaderingen van gelovigen’ hen ter harte gaat
Geliefde brs. en zrs. dit schrijven is niet bedoeld als een strijdschrift, maar als een poging om een gedachtenwisseling op gang te brengen over een punt waar de wegen in de ‘broederbeweging’ uit elkaar gegaan zijn en nog steeds gaan, te weten het verbreken van gemeenschap. Laten we daartoe eerst nagaan wat de Schrift principieel over gemeenschap zegt.
Twee aspecten van gemeenschap
Naar mijn overtuiging zijn er twee aspecten van gemeenschap die voor alle kinderen van God gelden (naast dus beperkte, speciale gemeenschap, bijv. in het lijden, in het brengen van het evangelie, e.d.). Het betreft:
- (a) gemeenschap met de Vader en de Zoon, en de Heilige Geest (1 Jh1:3b,6,7; 1Ko 1:9; 2 Ko 13:13) en daaruit voortvloeiend:
- (b) gemeenschap met de kinderen van God onderling (1Jh1:3a).
Deze onderlinge gemeenschap van gelovigen (b) kan principieel nooit verbroken worden, wel kan de praktische beleving ervan verhinderd worden, maar dat alleen door een leven in moreel kwaad in de zin van 1Kor 5, het aanhangen van valse leer in de zin van 2Joh. en door omgang met boosdoeners in die zin dat men gemeenschap heeft met hun zonden.
Maar kunnen wij In de Schrift ontdekken dat er zoiets bestaat als een gemeenschap van gemeenten of vergaderingen die dan in zeker opzicht apart zou staan van de gemeenschap die we als gelovigen onderhouden en wel in die zin dat de gemeenschap met een vergadering verbroken zou kunnen worden en men geen gelovigen uit zo’n vergadering meer aan het avondmaal kan ontvangen?
Geen afgesloten kring van vergaderingen
Als deze gedachtegang onjuist is – en ik ben daarvan overtuigd – is het dan niet principieel onbijbels te spreken over een kring van gemeenschap van bepaalde vergaderingen en zeker als het gaat om te spreken over: a separated circle of fellowship (een afgescheiden kring van gemeenschap)?
Als zo’n kring van gemeenschap in bijbels opzicht niet bestaat kan een vergadering of kunnen verschillende vergaderingen met elkaar toch nooit een andere vergadering ‘buiten gemeenschap’ verklaren. Je kunt namelijk niet iets verbreken wat niet bestaat. Evenmin kan men zich onttrekken aan zo’n kring van gemeenschap, want uiteindelijk komt dat op hetzelfde neer..
De praktijk getuigde tegen ons
De praktijk dat een vergadering (vergaderingen) een andere vergadering als buiten gemeenschap verklaart (verklaren) op grond van de vermeende idee van gemeenschap van vergaderingen is in het verleden regelmatig toegepast en heeft tot wereldwijde scheuringen geleid. Deze praktijk wordt door diverse vergaderingen -vooral in het buitenland- ook nu nog in hevige mate toegepast.
Maar zowel nu als in het verleden kleefde er ook een groot praktisch bezwaar aan (naast de principiële onmogelijkheid dus) en dat had ons de ogen al moeten openen dat er met deze handelwijze iets mis is.
Als namelijk in een vergadering een ‘boze’ uit het midden wordt weggedaan, worden alle broeders en zusters over dit feit geïinformeerd (zij het niet altijd tot in de finesses) en kan men dus bezwaar tegen zo’n besluit aantekenen. Men zal dan moeten streven naar eenstemmigheid waabij (zo mogelijk) de hele vergadering achter het besluit kan staan en dit ‘namens de vergaderende broeders en zusters’ wordt bekend gemaakt. Zij dragen dan allen (mede)verantwoordelijkheid voor dit besluit.
Wanneer er nu een kring van gemeenschap van vergaderingen zou bestaan en een vergadering buiten die kring wordt geplaatst dan zou men toch alle vergaderingen die wereldwijd zich tot die kring rekenen over de situatie moeten informeren om (zo mogelijk) wereldwijd tot een eenstemmig besluit te komen waar de vergaderingen wereldwijd achter kunnen staan, want alle vergaderingen hebben dan toch verantwoordelijkheid voor zo’n besluit?!
Dit is echter nooit gebeurd. Praktisch gezien kon dit in het verleden met de beperkte communicatiemiddelen die men had, niet plaatsvinden en zelfs nu is het in feite onmogelijk. Dit punt toont opnieuw dat er met onze opvatting en handelwijze in het verleden iets mis was.
En Matth. 18:18 dan?
Terloops zij opgemerkt dat men zich voor deze handelwijze beriep op Mt18:18 waarbij men het woord ‘alles’ zo invulde dat daaronder ook de besluiten van de ene vergadering met betrekking tot een andere vergadering vielen. Naar mijn overtuiging heeft echter geen enkele vergadering zeggenschap over een andere en gaat het in Mt18 over besluiten die een plaatselijke vergadering neemt op het terrein waarvoor zij verantwoordelijk is, d.w.z ter plaatse, in ‘haar midden’ zoals 1Ko 5 het formuleert.
Vergaderingen in ‘praktische’ gemeenschap
Hoewel ik geen voorstander ben van het gebruik van de term ‘vergaderingen met wie we in praktische gemeenschap zijn’ acht ik het gebruik van deze uitdrukking niet onoverkomelijk fout, mits
(1) men er alleen mee bedoelt dat we gelovigen uit zulke vergaderingen ontvangen aan de Tafel van de Heer op grond van hun aanbevelingsbrief zonder vooraf een gesprek met hen noodzakelijk te vinden. Dit is niet meer dan een kwestie van vertrouwen in de desbetreffnede vergaderingen, en
(2) men er niet de gedachte bij heeft dat we met gelovigen uit deze vergaderingen een andere band van gemeenschap zouden hebben dan met gelovigen uit andere kringen. .
Geen ‘onafhankelijkheid’
Het voorgaande betekent niet dat eenvergadering met besluiten van een andere vergadering niets te maken zou hebben. Ze heeft daarmee wel te maken. Dat moeten dan echter besluiten zijn binnen het gezagsgebied van de betreffende vergadering en in overeenstemming met de Schrift.
Om een duidelijk voorbeeld te geven: als de gelovigen te A iemand die in zonde valt en zich niet wil bekeren uit het midden wegdoen, dan behoren gelovigen in B zo’n besluit te erkennen. Dat niet op grond van de eenheid van het Lichaam van Christus, maar met het oog op de orde in het Huis van God. Ik sta dus geen ‘gemeentelijke onafhankelijkheid” voor waarbij gelovigen in de ene plaats zich niets aantrekken van wat God onder gelovigen in een andere plaats heeft bewerkt.