De gelijkenissen in Mattheüs 13
Onder de vele voorzeggingen die Christus deed, nemen de zeven gelijkenissen in Matth. 13 een bijzondere plaats in. We wijden daaraan vier bijbelavonden. Enkele opmerkingen over achtergrond en samenhang van deze gelijkenissen.
De term Koninkrijk der hemelen
Juist bij Mattheüs (het evangelie van de Koning) vinden we veel deze term. De benaming is ontleend aan Daniël 2:44 en 7:14-18. Terecht verwachten de orthodoxe Joden nog altijd de vervulling van die profetie – zie ook Zacharia 14. Echter: – het volk was niet in een zodanige toestand, dat het toen Christus kwam dit rijk ook kon ontvangen. Vandaar de oproep: “Bekeert u, want het koninkrijk is nabij gekomen.”
De verwerping van de Koning
Helaas werd deze oproep niet beantwoord. Na de proclamatie van de “grondwet” van het Koninkrijk (de Bergrede), zien we in de hoofdstukken 8-12 zich steeds duidelijker aftekenen hoe het volk deze boodschap verwerpt. Hst. 12:22-37 toont ons de klimaks: – de wondermacht van de Messias wordt aan de duivel toegeschreven en daarmee wordt openlijk en tegen beter weten in de Heilige Geest gelasterd – de onvergefelijke lastering.
Een nieuwe toestand breekt nu aan
a. Een nieuwe familie. In Matth. 12:46-50 reageert Christus op deze verwerping door de natuurlijke band met Israël niet langer te erkennen en slechts hen te erkennen als Zijn “familie”, “die de wil doen van mijn Vader die in de hemelen is”.
b. De nieuwe vorm van het Koninkrijk. Na de symbolische handeling van het verlaten van het huis (Israël) zien het zich zetten bij de zee (de volkerenwereld), onthult de Here dan de kenmerken van de verborgen vorm, die het Koninkrijk der Hemelen nu eerst zou krijgen, alvorens het in de eindtijd openbaar zal worden in de vorm die in het Oude Testament al was voorzegd. Dit gebeurt in een zevental gelijkenissen.
Vier ervan werden uitgesproken in het openbaar – zij tonen ons de uiterlijke vorm van het Koninkrijk in onze tijd: de Zaaier, Tarwe en onkruid, Zuurdeeg, Mosterdzaad. Drie ervan werden gesproken tegen de discipelen – die tonen de verborgen, innerlijke kant van het Koninkrijk: de Schat in de akker, de Parel, het visnet.
Omdat over Israël het oordeel van de tijdelijke verharding van het hart gekomen was, werden de gelijkenissen alleen aan de discipelen uitgelegd.