Dat het Fries een taal is wordt je al wel gauw verteld als je in Friesland komt wonen of de provincie bezoekt. Nu kun je je afvragen wanneer een of ander ‘spraakgebrek’ een taal genoemd kan (moet) worden? Als ik me goed herinner leerde ik op de kweekschool dat een taal gekenmerkt werd door een spraakkunst , doordat er literatuur in was verschenen e.d. Nu is het Fries in ieder geval niet een soort Nederlands met een paar klankverschuivingen zoals je dat in stadsdialecten tegenkomt.
Dat Fries een totaal andere taal is dan Nederlands merkte ik al voordat ik in Friesland kwam want in militaire dienst had een Friese vriend die ik een keer met een kennis van hem in het Fries begon te praten . Wel, ik verstond er geen woord van.
Dat was ook het geval toen ik onderwijzer in Friesland werd. Mijn eerste (tijdelijke) baan had ik gevonden in Koudum een dorp in de buurt van Stavoren. Toen ik in de eerste klas van de Mulo een soort schriftelijke overhoring gaf, merkte ik dat een meisje wat aan haar buurvrouw vroeg. Na afloop van die overhoring vroeg ik haar wat ze gevraagd had. Ik kreeg als antwoord ‘khaneatfregemaster’. Ze sprak nogal snel en verbond alle woorden met elkaar, zoals wij dat in het Nederlands ook vaak doen. Het enige woord dat ik eruit kon destileren was ‘master’ ofwel ‘meester’. Ik stelde mijn vraag nog eens en dezefde klankenrij werd over me uitgestort. Toen zei ik tegen het meisje dat ze ihn het Nederlands moest antwoorden. Toen kreeg ik te horen: ‘khebnietsgevraagd, meester’. Uit het vlug gegeven antwoord kon ik de woorden losmaken en dus verstaan wat ze zei.
Toen werd me ook het Fries duidelijk ‘neat’ betekende dus ‘niets’ en ‘frege’ duidde op ‘gevraagd’. Daarbij viel me iets op dat me later nog duidelijker werd, namelijk dat het Fries het voorvoegsel ‘ge’ bij een voltooid deelwoord niet kent.