Betreft: Ef. 2:10
Vraag:
Wat zijn goede werken Doen we ze uit dankbaarheid (gedreven door emoties en gekenmerkt door wisselvalligheid) of uit gehoorzaamheid (discipline) welke zin zijn de goede werken te voren bereid?
Antwoord:
Goede werken in de bijbelse zin van het woord worden gekenmerkt door twee dingen:
- ze moeten goed zijn in zichzelf ofwel een goed doel beogen
- ze moeten gedaan worden met het juiste motief.
Uit welk motief?
We beginnen met het tweede punt. Bij ‘goede werken’ denken velen aan werken die men verricht om er de hemel mee te verdienen [of om de straf (reiniging) in het vagevuur te verminderen]. Dit is de Roomskatholieke opvatting en die is bepaald niet bijbels. De Bijbel spreekt over goede werken, maar dan juist niet in bovengenoemde zin. We kunnen door ‘werken’ namelijk geen plaats in de hemel verdienen. De hemelse zaligheid ontvangen we enkel op grond van geloof als een genade of gunstbewijs van God (Rm 3:27; 4:2,3; Gl 3:11,12; Ef 2:8,9).
Dankbaarheid of gehoorzaamheid?
Goede werken zijn werken, die we doen uit dankbaarheid omdat we gered zijn. Daarbij sluiten dankbaarheid en gehoorzaamheid elkaar niet uit. We wijden ons leven aan God uit dankbaarheid voor wat Hij aan ons gedaan heeft en uit wederliefde voor Zijn liefde die gebleken is in de gave van Zijn Zoon. Die dankbaarheid brengt ons ertoe dat we graag willen doen wat God in Zijn woord van ons vraagt. Het is dus geen wettische gehoorzaamheid, want die heeft geen waarde voor God, maar dankbare gehoorzaamheid en gehoorzame dankbaarheid. In plaats van ‘goede werken’ kun je ook spreken over ‘werken van het geloof’. Het zijn dus werken die uit het geloof voortkomen.
Kwestie van emotie?
Dankbaarheid behoort tot het gevoelsleven, maar is niet wat we noemen ’emotionaliteit’ die gekenmerkt wordt door wisselvalligheid. Omgekeerd houdt dat niet in, dat je niet ineens bepaald kunt worden bij iets dat je voor God en ten behoeve van je naaste wilt doen. Maar dat moet dan staan naast het constante dienstbaar zijn voor de Heer.
Waar bestaan ze uit?
Goede werken zijn niet alleen werken op geestelijk terrein. Het betreft niet alleen op de een of andere wijze van het geloof getuigen door bijvoorbeeld zondagsschool – of clubwerk te doen, huisbezoeken af te leggen, mee te helpen aan een evangelisatiecampagne, enz. Tot de goede werken behoren ook de ‘gewone’ dingen, zoals het bewijzen van liefde en hulpvaardigheid uit liefde tot de Heer en tot de naaste. Dus ook bijv. boodschappen halen voor iemand die ziek is. De planten van de buren verzorgen als ze met vakantie zijn. Heel ons bestaan moet staan in dienst van de Heer. De Schrift zegt het zo:
‘Of gij dus eet of drinkt, of wat gij ook doet, doet het alles ter ere Gods’ ( 1 Ko 10:31),
‘En al wat gij doet met woord of werk, doet het alles in de naam des Heren Jezus, God de Vader dankende door Hem!’ ( Ko 3:17),
‘Wat gij ook doet, verricht uw werk van harte, als voor de Heer en niet voor mensen’ (Ko 3:23).
Goede werken verrichten is niet zo zeer een kwestie van bepaalde daden doen, nee het is veelmeer een levenshouding van je altijd voor God dienstbaar stellen.
Die God te voren bereid heeft
De betekenis van deze uitdrukking wordt op twee manieren aangegeven. De een verstaat er onder dat God voor iedere gelovige elke dag bepaalde goede werken beschikbaar heeft. Dit is wat we noemen een subjektieve verklaring. In deze uitleg komt de nadruk te liggen op onze afhankelijkheid. Van stap tot stap moeten we ons door de Geest laten leiden om te weten van God van ons vraagt en dat dan ook te doen. N.B. Dat betekent natuurlijk niet dat een vrouw zich zal gaan afvragen of ze die dag wel voor het eten van haar man en kinderen zal zorgen, want dat is een zaak die God normaliter van haar verwacht, net zo goed als dat de man zijn werk doet om zijn gezin te onderhouden.
Anderen menen dat God de goede werken bereid heeft in Christus. In het leven van Christus kunnen we zien wat goede werken zijn. Als we Christus navolgen zullen we de werken doen, die God kwalificeert als goede werken. Dit is de objectieve opvatting.
In beide uitleggingen zit iets moois en we doen het beste met beide aspecten rekening te houden. Elke dag hebben we ons af te vragen wat de Heer van ons wil voor die dag. En altijd hebben we daarbij het voorbeeld van onze Heiland voor ogen te houden.
Praktisch voorbeeld
Een prachtig voorbeeld van iemand, die uit het geloof goede werken verrichtte, vinden we in Tabitha of Dorkas te Joppe. In Hd 9:36 lezen we dat zij overvloedig in goede werken was. Na haar eerste overlijden zijn de resultaten daarvan nog aanwezig. De weduwen tonen de rokken en kleren, die door haar -kennelijk ten behoeve van de armen- waren gemaakt. Zij voldeed aan de eis, die de apostel Paulus aan vrouwen stelt. Zij versierde zich door goede werken (1 Tm 2:10). Dit is maar een enkel voorbeeld, maar er zouden vele aan toe te voegen zijn.